EEN GESLAAGD EXPERIMENT: Koffievisite bij mijnheer X

NL

Zaterdagavond hield mijnheer X koffievisite in hotel Addens in Zuidhorn. Wie mijnheer X is mogen wij van hem niet verklappen. Maar hij is een vriendelijke, arbeidzame man van rond de vijftig. Een vooraanstaand Groninger, een man ook die het wel meent met de cultuur en het zo rijke verleden van deze gewesten. Hij is --- onder andere --- eigenaar van de boerderij Bijma te Faan, een boerderij die vroeger hoorde bij de borg Bijma, waar eens Rudolf de Mepsche woonde ....

Het is aan zijn steun, enthousiasme en hulp mede te danken dat men kortgeleden - U zult zich dat ongetwijfeld herinneren - opgravingen heeft verricht op de landerijen die bij de boerderij horen en dat men daar de fundamenten heeft teruggevonden van de borg die zo nauw verbonden is met dat Faanse monsterproces. Dat werk is nu ten einde.

Voor mijnheer X en voor hoevelen zou dat zo zijn geweest? was dat aanleiding tot een koffievisite waar hij naast de mensen van de Cultuurtechnische Dienst, De Grontmij en de dienst voor Oudheidkundig Bodemonderzoek die bij de opgravingen betrokken waren een groot aantal vrienden en relaties had uitgenodigd, mensen zoals hij die het wel menen met de cultuur. Een echte ouderwetse koffie-visite, met kraantjespotten op tafel, koek en tenslotte voor wie wilde nog iets pittigers dan koffie.

Een experiment. Een geslaagd experiment zelfs. Want mijnheer X heeft dit belangrijke werk niet afgesloten met een revue of het optreden van een goochelaar. Nee, deze avond was anders. Daar sprak bijvoorbeeld de heer Halbertsma die het een en ander vertelde over de historie van de borg te faan, daar lichtte de heer Woudstra een aantal kleurendia's, die tijdens de opgravingen zijn vervaardigd, toe, zodat ieder een beeld kreeg van wat er nu wel en niet gevonden is. Daar sprak ook de Groninger letterkundige Jozef Cohen over de figuur van Rudolf de Mepsche, niet in het licht der, in de sagen en verhalen zo vaak vervalste, historie, maar over de mens de Mepsche, die talloze punten van overeenstemming vertoont met dictatoren van vandaag of gisteren, met een Hitler, met een Stalin. Een betoog over een zwarte figuur uit een verleden dat - overal ter wereld - ook vandaag nog werkelijkheid is, want er zijn nog steeds de Mepsche's en Rudolf, de beruchte is een bedroevend symptoom van de menselijke geest. Dr. W. Hofman vulde later dat betoog nog aan met enkele gegevens over familieleden van de Mepsche en toonde een tweetal portretten uit zijn bezit.

Een geslaagde koffievisite na een geslaagd experiment. Want mijnheer X heeft bewezen dat het heus niet nodig is om cultuur te bedrijven met een plechtstatig en hoogdravend gezicht, want er is zaterdagavond veel en hartelijk gelachen. Hij heeft ook bewezen wat in deze tijd van cultuurleiding, van culturele raden en subsidiëring een enkeling nog kan doen voor die cultuur: anderen laten delen in zijn vreugde om wat mooi, belangwekkend of interessant is. Hij heeft zich vóór zaterdag wel eens angstig afgevraagd of dit experiment slagen zou, hij is er 's nachts wel eens wakker van geschoten misschien, maar hij kan in ieder geval sinds zaterdag weer rustig slapen. Want het was een goede avond. Een belangwekkende avond zelfs.

EN

A SUCCESSFUL EXPERIMENT:
Coffee visit at Mr X
Nieuwsblad van het Noorden 16/12/1957

On Saturday evening, Mr X held a coffee visit in Hotel Addens in Zuidhorn. We are not allowed to reveal who Mr X is. But he is a friendly, industrious man of about fifty. A prominent Groninger, a man who also means business with the culture and the rich past of these regions. He is --- among other things --- the owner of the Bijma farm in Faan, a farm that used to belong to the Bijma estate, where Rudolf de Mepsche once lived ....
It is partly thanks to his support, enthusiasm and help that - you will no doubt remember - excavations were recently carried out on the lands belonging to the farm and that the foundations of the deposit that is so closely connected have been found there with that fanan monster trial. That work is now finished.
For Mr. X and for how many would it have been? this was the reason for a coffee visit where he had invited a large number of friends and relations, people like him who are serious about culture, in addition to the people from the Cultural Technical Service, De Grontmij and the Service for Archaeological Soil Research who were involved in the excavations. A real old-fashioned coffee visit, with tap pots on the table, biscuits and finally for those who wanted something even spicier than coffee.
An experiment. A successful experiment even. Because Mr. X has not concluded this important work with a revue or the appearance of a magician. No, tonight was different. For example, Mr. Halbertsma spoke about the history of the deposit in te faan, Mr. Woudstra explained a number of color slides that were made during the excavations, so that everyone got an idea of what is now and not found. There, the Groningen man of letters Jozef Cohen also spoke about the figure of Ruodlf de Mepsche, not in the light of history, which is so often falsified in the sagas and stories, but about the human being de Mepsche, who shows countless points of agreement with dictators of today or yesterday, with a Hitler, with a Stalin. An argument about a black figure from a past that - everywhere in the world - is still a reality today, because there are still the Mepsche's and Rudolf, the infamous is a sad symptom of the human spirit. Dr. W. Hofman later supplemented that argument with some information about family members of the Mepsche and showed two portraits from his collection.
A successful coffee visit and a successful experiment. Because Mr X has proven that it is really not necessary to practice culture with a solemn and pompous face, because there was a lot of hearty laughter on Saturday evening. He has also proven what in this day and age of cultural leadership, cultural councils and subsidies, an individual can still do for that culture: let others share in his joy for what is beautiful, important or interesting. Before Saturday he wondered anxiously whether this experiment would succeed, he may have woken up at night because of it, but at least since Saturday he has been able to sleep peacefully again. Because it was a good evening. An interesting evening indeed.